Vrolijke belevenis in Soester ‘concertgebouw’

BAARN/SOEST Wat een geluk dat het najaarsconcert van het Concertkoor Baarn afgelopen zaterdag in De Open Hof in Soest kon doorgaan! De dag ervoor luisterden de vijftig koorleden en dirigent Anthony Scheffer in grote spanning naar de persconferentie van premier Mark Rutte.

Zouden er geen grote beperkingen komen zodat het concert niet door kon gaan? Het viel gelukkig mee. Er konden 120 bezoekers worden ontvangen bij het middagconcert en ’s avonds nog een keer zoveel tijdens het avondconcert. Het gaf het plezier om muziek te maken een extra dosis enthousiasme mee.

De voormalige kerkzaal van De Open Hof, die er nu kaal uitziet zonder orgel, is gebouwd in de jaren negentig, zakelijk en hoekig, met een badkamertegelachtige vloer die dateert van 1971. Het heeft niet de magie van bijvoorbeeld de Nicolaaskerk in Baarn, waar het koor vaak optreedt. De bezoekers zaten op klapstoeltjes. 

Maar de magie van een concert zit niet in de aankleding van de ruimte waar gespeeld wordt. Daarvan is het enige dat telt een goede akoestiek. En die heeft de voormalige protestantse kerk onmiskenbaar. Bij de bouw van de zaal in 1997 zijn schuin oplopende plafondplaten aangebracht waardoor er een prachtige nagalm ontstaat. Het zou jammer zijn als deze kerkzaal verdwijnt. Het is een prima ‘concertgebouw’ voor Soest. Het koor oefende er tijdens de coronamaatregelen.

De echte betovering moet natuurlijk van de muziek zelf komen. Welke verrassing had dirigent Anthony Scheffer in petto? Het is een vrolijk, Italiaans programma geworden, met het concept dat Scheffers handelsmerk is: bekend en onbekend werk laten horen, dat heel goed bij elkaar moet passen. Hij presenteerde twee bekende stukken van een bekende componist, Antonio Vivaldi (1678-1741) en twee van een onbekende, Baldassare Galuppi (1706-1785). Overeenkomst: het waren allebei Italianen die in Venetië hebben gemusiceerd.

Scheffer had speciaal voor dit najaarsconcert zorgvuldig een barokorkest samengesteld van twaalf strijkers, allemaal musici met een indrukwekkende staat van dienst, zowel internationaal als nationaal. Iemand zei dan ook na afloop terecht dat de avond zonder het Concertkoor Baarn al een daverend succes zou zijn geweest. Het waren stuk voor stuk musici van hoog niveau die met merkbaar enthousiasme en vrolijkheid speelden. De vaste organist en repetitor Wybe Kooijmans bespeelde het kistorgel.

Ik verdenk de dirigent ervan dat hij een zwak heeft voor Vivaldi omdat hij wel wat op hem lijkt. Vivaldi staat voor levendig, energiek, virtuoos, vrolijk, strak ritme. Het valt moeilijk in woorden te vangen wat de muziek met je doet, Vivaldi zorgt voor sprongetjes in je gevoel, je krijgt de neiging om lichamelijk mee te doen. Scheffer doet dat ook met zijn lichaam, vooral met z’n armen. Krachtig en energiek dirigeert hij, zonder stokje, met een big smile waaraan het plezier is af te lezen, zelfs zittend als hij het klavecimbel bespeelt. Hij krijgt zin in elke volgende maat, zo dirigeert hij. 

Dat bijna jeugdige plezier in muziek maken weet hij ook over te brengen op het Concertkoor, dat geheel bestaat uit mannen en vrouwen van gevorderde leeftijd. Het is leuk om te zien, dat leeftijdsverschillen wegvallen als je samen muziek maakt. Volgens mij zijn alle koorleden erg ingenomen met Scheffer, die nu drie jaar het stokje zwaait. ‘We hebben er zin in’, dat straalde het koor deze zaterdag uit. Even het gedoe rond corona vergeten, maar gewoon weer lekker mooie muziek maken. Er is hard voor gestudeerd – geen kwaliteit zonder kwantiteit - en dat konden we horen. Het koor stond mooi breed opgesteld, zodat een stereo-effect optrad: links de sopranen, rechts de alten, tenoren en bassen in het midden.

Het concert in c mineur dat het orkest speelde en het koorwerk Dixit Dominus (Psalm 110) van Galuppi – die man heeft trouwens veel gecomponeerd - waren allebei verrassend. Elegante muziek, onstuimig soms, ook verstild. Galuppi is onmiskenbaar beïnvloed door Vivaldi. Met een uitschieter voor de sopraan Tanja Obalski in het deel ‘De torrente in via bibet’. Zij bracht hetzelfde plezier van muziek maken over. Haar krachtige solo was een van de hoogtepunten van de avond. Mezzosopraan Lotte Bovi was ook een uitstekende keus.

Wat is de muziek van Vivaldi toch geweldig, dacht ik toen ik het Dubbelconcert in a mineur luisterde. Je hoort er al aardig wat Bach in. Het is niet voor niets dat Bach sterk beïnvloed is door Vivaldi: Vivaldi was een van zijn geestelijke leermeesters; hij bewerkte 16 werken van de Italiaan om voor klavecimbel en 5 voor orgel. Ook het orkeststuk van dit concert is door Bach omgewerkt tot orgelstuk, het Concert in a klein (BWV 593). Het stuwende openingsdeel met z’n octaafsprongen vergeet je nooit. Het is levendig, aanstekelijk, geestdriftig. De twee vioolsolo’s werden gespeeld door Barbara Erdner en Helmut Riebl, die er een mooi duet van maakten, ook een hoogtepunt. 

Tot slot klonk het bekende maar nooit vervelende en triomfantelijke Gloria van Vivaldi, waarin koor en orkest samenwerken en hun best moeten doen om gelijk te blijven. Ah, dat begin met weer die octaafsprongen, zo mooi. Het tempo lag gelukkig niet zo hoog zoals dat wel eens klinkt. Ook hier bleek weer hoe goed Scheffer een breed palet van tempo’s en dynamiek beheerst. Hij draait aan de knoppen en die knoppen doen precies wat hij wil. Het koor volgt hem nauwgezet. Het was dan ook zijn stempel dat hij op het Italiaanse concert drukte. 

Het volgende concert in 2022 brengt het koor Anton Bruckner en Jan Dismas Zelenka. In 2023 bestaat het koor 125 jaar en krijgen we de Mis in C van Mozart te horen. Het koor brengt dat samen met het Koninklijke Oratorium Vereniging Utrecht ten gehore.

BURGEMEESTER Dat burgemeester Mark Röell een groot muziekliefhebber is, was al bekend. Hij is in het verleden al vaak bij de concerten van Concertkoor Baarn geweest, maar was nog niet eerder bij een concert met de nieuwe dirigent Anthony Scheffer. Na afloop van het najaarsconcert stelde voorzitter Yvonne van Bommel burgemeester en dirigent aan elkaar voor. Burgemeester Röell: ,,Fantastisch concert en wat een enthousiasme en energie gaat er van je uit!” Waarop Scheffer antwoordde dat een mooi concert altijd alleen maar kunnen lukken als hij ook energie terugkrijgt van musici en zangers.

Door Piet van Dijk