Nieuw boek van Baarnse auteur. Kenwoorden: historie, filosofie, religie

WAS JEZUS EEN LEERLING VAN JOHANNES DE DOPER?

Het boek ‘De wortels van het christendom’ is een historisch onderzoek naar de oorsprong van christelijke rituelen en teksten. Soms ligt deze 5000 jaar in het verleden, soms moet gezocht worden in de culten die in de eerste eeuwen van onze jaartelling gangbaar waren.

Het christendom is een kind van vele ouders. De meeste rituelen en veel teksten zijn niet origineel, maar ontleend aan oudere religies, waarvan de meesten intussen verdwenen zijn. Dat geldt ook voor teksten uit de Tora en het Oude Testament, met name uit Genesis. De oudste bekende bronnen zijn vijfduizend jaar oud, zoals de mythe van Enmerkar, een Sumerische koning van Eridu die een reis maakte naar een vlakte in het berggebied van Urartu om godin Inanna over te halen met hem mee te gaan. Het doel van zijn tocht komt overeen met de in de Bijbel aangegeven locatie van Eden.

De karakteristieken van enkele religies die in de eerste drie eeuwen in Rome en het Romeinse rijk toonaangevend waren worden vergeleken met de rituelen en teksten van het vroege christendom: Mithras, Isis, Demeter-Dionysos, Cybele en natuurlijk ook de Gnosis. Begrippen als hel en hiernamaals maar evenzeer de ziel en het verrijzen in het lichaam hebben parallellen; bekende problemen van christelijke concepten komen voort uit aanpassingen van het oorspronkelijke concept, waardoor onbedoeld tegenstrijdigheden zijn opgetreden. Het woord sacrament betekent heilige eed, waarvan de Mithras cultus er zeven kende. De rol van Johannes de Doper blijkt veel belangrijker dan wordt erkend in de synoptische evangeliën en Jezus is hoogstwaarschijnlijk een tijdje zijn leerling geweest. Merkwaardig is ook, dat Paulus zwijgt over de wonderen van Jezus, en dat alle belangrijke wonderen een parallel in het Oude Testament hebben.

Deze en veel meer overeenkomsten komen in dit boek aan de orde. De presentatie is neutraal en compact, de toon is respectvol en het onderwerp wordt behandeld in zijn historische context.

Joost Stalpers (1947) is als bioloog verantwoordelijk geweest voor de grootste openbare collectie van schimmelcultures ter wereld, die van het Westerdijkinstituut, een instelling van de KNAW. Hij was de initiator en curator van MycoBank, de auteur van verschillende handboeken en verantwoordelijk voor het opstellen van de Code of Conduct on Biosecurity. Van oudsher is hij zeer geïnteresseerd in oude geschiedenis en filosofie.